Các nhân viên cứu hỏa đang cố gắng giải cứu những vị khách bị mắc kẹt trong thang máy do động đất, ở thành phố Hanamaki, tỉnh Iwate, vào tháng 4 năm 2011. – Nguồn: Hiệp hội Thang máy Nhật Bản

Theo Hiệp hội Thang máy Nhật Bản, tính đến tháng 3 năm nay đã có 772.715 thang máy đạt chất lượng. Và mọi người có khả năng bị mắc kẹt trong chúng khi một trận động đất mạnh tấn công khu vực đô thị, do nơi này có nhiều chung cư và nhà cao tầng khác. Khi một trận động đất mạnh tấn công tỉnh Osaka vào năm 2018, khoảng 63.000 thang máy đã phải ngừng hoạt động ở 11 quận, bao gồm cả Osaka. Trong số này, mọi người bị mắc kẹt trong 346 thang máy ở 5 tỉnh.

Năm 2021, Một trận động đất có cường độ cao hơn 5 trên thang cường độ địa chấn 7 điểm của Nhật Bản đã tấn công 23 phường của Tokyo vào tháng 10. Lần đầu tiên thủ đô Nhật Bản có một cơn địa chấn mạnh như vậy trong 10 năm trở lại đây. Nó khiến khoảng 78.000 thang máy ngừng hoạt động. Mọi người chỉ bị mắc kẹt trong 25 thang máy, vì trận động đất xảy ra vào ban đêm.

Tuy nhiên, vào năm 2013, Hội đồng Quản lý Thảm họa Trung ương của chính phủ Nhật Bản đã thông báo rằng họ dự kiến sẽ có khoảng 17.400 người bị mắc kẹt trong thang máy trong trường hợp xảy ra một trận động đất lớn ở Tokyo.

Một người có thể bị kẹt trong thang máy nếu một trận động đất khiến cabin văng ra khỏi ray giữa các tầng hoặc nếu hệ thống phanh khẩn cấp được kích hoạt. Để tránh điều này, một “thiết bị vận hành kiểm soát động đất” tự động dừng cabin ở tầng gần nhất để cho phép hành khách thoát ra ngoài khi phát hiện rung lắc được yêu cầu theo Lệnh thực thi Đạo luật Tiêu chuẩn Xây dựng năm 2009. Theo Hiệp hội Thang máy Nhật Bản, thiết bị này được lắp đặt trong khoảng 590.000 thang máy ở đất nước này

Gần đây, cũng có những thang máy bắt đầu di chuyển trở lại khi không phát hiện bất thường, để hành khách có thể thoát hiểm ở tầng gần nhất. Mặc dù vậy, việc bị kẹt thang máy là điều khó tránh khỏi trong một số trường hợp. Trong một trận động đất, sóng sơ bộ (sóng P), bao gồm các dao động có biên độ nhỏ, theo sau là sóng rung chuyển xa hơn và do đó làm hỏng sóng thứ cấp (sóng S). Thang máy phát hiện ra sóng P và dừng ở tầng gần nhất để mọi người trên đó có thể thoát ra ngoài. Tuy nhiên, nếu thang máy ở gần tâm chấn của trận động đất, cabin sẽ dừng lại nếu sóng S ập tới trước khi cabin lên được tầng gần nhất. Ngoài ra, bất kể tính chất của trận động đất như thế nào, tình trạng mất điện có thể khiến người dân bị mắc kẹt nếu thang máy không có nguồn điện dự phòng.

Các cư dân được học cách mở cửa thang máy trong quá trình huấn luyện giải cứu những người mắc kẹt trong thang máy chung cư, ở thành phố Inagi, Tokyo, vào ngày 14 tháng 11 năm 2021 – Nguồn: Hiệp hội thang máy Nhật Bản

Bất cứ ai cũng có thể bị kẹt trong thang máy bất cứ lúc nào ở một quốc gia dễ xảy ra động đất. Tuy nhiên, vẫn chưa có các biện pháp đối phó tốt hơn, đặc biệt là đối với thang máy chung cư.

Việc giải cứu những người mắc kẹt về cơ bản được phó mặc cho các nhân viên của công ty bảo trì thang máy và dịch vụ cứu hộ. Tuy nhiên, tùy thuộc vào tình trạng thực tế, nhân viên bảo trì và nhân viên cứu hộ có thể không thể nhanh chóng đến hiện trường.

Toru Kamaishi, tổng thư ký của nhóm các biện pháp phòng chống thiên tai tư nhân “Saigai Taisaku Kenkyukai”, khuyến nghị rằng “các ban quản lý của tòa nhà yêu cầu cư dân thảo luận về những nguy hiểm tiềm tang và cần thiết phải thực hiện các cuộc diễn tập sơ tán, và thực sự tiến hành công tác cứu hộ trong trường hợp động đất.”

Cư dân đang học cách sử dụng hệ thống điện thoại nội bộ trong quá trình đào tạo để giải cứu những người mắc kẹt trong thang máy chung cư, ở thành phố Inagi, Tokyo, vào ngày 14 tháng 11 năm 2021. – Nguồn: Hiệp hội Thang máy Nhật Bản

Bạn nên làm gì nếu bạn bị kẹt trong thang máy trong một trận động đất lớn?

Shohei Yoshimura, giám đốc điều hành của công ty bảo trì thang máy tại Tokyo, giải thích, “Ngay sau khi cảm thấy rung lắc, bạn nên nhấn nút ở tất cả các tầng. Cabin sẽ dừng ở tầng gần nhất. Khi cabin đã dừng bằng tầng, hành khách có thể mở cửa bằng cách nhấn nút “mở cửa” bên trong thang máy. Tuy nhiên, các nút ở ngoài tầng sẽ không mở được cửa để đảm bảo an toàn cho người đứng bên ngoài.”

Nếu hành khách không thể ra ngoài, điều quan trọng là họ phải cho những người bên ngoài biết về tình hình càng sớm càng tốt. Trong thang máy, người ta có thể liên hệ với văn phòng của người quản lý, công ty bảo trì hoặc một bên liên quan khác bằng cách nhấn nút liên lạc nội bộ trong thang máy. Nếu họ không thể liên lạc với bất kỳ ai bằng hệ thống liên lạc nội bộ, họ có thể liên hệ với ai đó bằng điện thoại di động.

Bạn có thể lo lắng khi ở trong một không gian kín, nhưng hiếm khi một người bị thương do mắc kẹt trong thang máy và bạn không phải lo lắng về việc hết oxy.

Nếu một thành viên trong gia đình hoặc một người quen bị mắc kẹt và bạn có thể liên lạc với họ qua hệ thống liên lạc nội bộ, hãy nói với họ rằng “bên trong an toàn” và yêu cầu họ mô tả tình huống. Sau đó liên hệ với công ty bảo trì hoặc đội cứu hộ tại sở cứu hỏa để được giúp đỡ. Điều này giúp việc giải cứu diễn ra suôn sẻ hơn.

Việt Nam không nằm trong vành đai các tâm động đất mạnh nên có thể nói nguy cơ mắc kẹt trong thang máy do động đất ở Việt Nam vào loại trung bình – thấp. Tuy nhiên đây cũng là một gợi ý cho việc áp dụng các tính năng an toàn cho thang máy ở Việt Nam.

Thang máy được trang bị cảm biến đặc biệt để phản ứng với động đất, nhưng cho phép hành khách thoát ra ngoài tại tầng gần nhất – Nguồn: Hiệp hội thang máy Nhật Bản

Hà My (Theo The Mainichi)